اجباری بودن بیمه ماشین شاید این سوال را برای شما ایجاد کند که اصلاً بیمه شخص ثالث چیست و چرا باید اجباری باشد؟ در پاسخ به اینکه بیمه ثالث چیست؟ باید بگوییم بیمه شخص ثالث یکی از انواع بیمه مسئولیت است؛ به زبان ساده اگر شما با ماشین خود با ماشین دیگری تصادف کنید و بیمه شخص ثالث داشته باشید، خسارات وارد شده به ماشینی که با آن تصادف کردید (شخص ثالث) را بیمه شخص ثالث شما بر عهده میگیرد.
این بیمه‌نامه پرفروش‌ترین بیمه در سطح کشور است. البته اینکه دولت و پلیس راهور قانونی در رابطه با الزام تهیه بیمه شخص ثالث وضع کردند، از مهم‌ترین دلایل فروش بالای این بیمه‌نامه است. در صورتی که وسیله نقلیه‌ای، تحت پوشش این بیمه نباشد، مشکلات و عواقب سنگینی برای راننده و مالک در پی خواهد داشت که در این متن حتماً به طور مفصل شرح داده می‌شود. برای آگاهی کامل از این موضوع که بیمه شخص ثالث چیست و چه پوشش‌هایی دارد؟ یا اینکه از کجا بهترین بیمه را می‌توان تهیه کرد، این مطلب را تا انتها بخوانید.
فهرست مطالب
بیمه شخص ثالث چیست؟
منظور از شخص ثالث در بیمه نامه کیست؟
پوششهای بیمه شخص ثالث
تخفیف عدم خسارت بیمه شخص ثالث
عواقب دیر کرد بیمه شخص ثالث
تمدید بیمه شخص ثالث
بیمه ثالث چیست؟
مدت زمان خیلی زیادی است که تهیه بیمه شخص ثالث برای تمامی مالکین خودرو در کشور اجباری اعلام شده است. زمانی استفاده از بیمه شخص ثالث در تصادف الزامی شد که تعداد خودروهای موجود در سطح کشور، افزایش چشم‌گیری پیدا کردند. طبق آخرین آمار ارائه شده، بیش از ۲۰ میلیون خودرو در کشور وجود دارد. کنترل این تعاد خودرو بسیار مشکل است و قاعدتاً تعداد تصادفات روزانه بسیار بالا است. حال اگر فرد مقصر توان کافی برای پرداخت خسارت خودروی آسیب دیده را نداشته باشد، دچار مشکل شده و حتی امکان زندانی شدن فرد به دلیل بدهی نیز وجود دارد.
در سال ۱۴۰۳، دیه انسان کامل در ماه‌های حرام ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان اعلام شده است. در صورتی که تصادفات خسارت جانی داشته باشند، پرداخت چنین مبلغی برای خیلی از افراد بسیار دشوار و حتی غیر ممکن است. هرچند با توجه به افزایش قیمت خودروها در چند سال اخیر، هزینه خسارات مالی هم می‌تواند از این میزان هم سنگین‌تر باشد. بیمه شخص ثالث به عنوان یک پشتوانه محکم، در چنین حوادثی کنار راننده مقصر می‌ماند و خسارات را جبران می‌کند. در حقیقت خرید بیمه ماشین می‌تواند خسارت ناشی از حوادث و خطراتی که اتومبیل شما را تهدید می‌کند، کاهش دهد.
از جمله حوادث خطرآفرینی که ممکن است برای هر خودرویی رخ دهد، اتفاقاتی از قبیل: آتش سوزی، سرقت و آسیب سرنشینانِ خودرو است. در صورت مواجه شدن با هریک از اتفاقات، می‌توانید از بیمه خودرو استفاده کنید و خسارت‌های خودرو خود را کاهش دهید.
در بیمه‌نامه ثالث، شخص ثالث کیست؟
در تعریف بیمه شخص ثالث، مالک وسیله نقلیه، شخص اول به شمار می‌آید.( اکثر بیمه‌نامه‌ها تحت عنوان بیمه‌گزار شناخته می‌شود)، شخص ثانی شرکت بیمه است که متعهد به جبران هزینهها طبق بیمه‌نامه است. شرکت بیمه در بیمه‌نامه با عنوان بیمه‌گر درج می‌شود. فرد زیان‌دیده در حوادث رانندگی را شخص ثالث می‌نامند. (منظور از زیان دیده هر شخص غیر از راننده مقصر است). همین موضوع دلیل نام‌گذاری بیمه شخص ثالث است.
تمامی اشخاصی که در یک حادثه تصادف، زیان مالی و جانی می‌بینند، تحت پوشش بیمه شخص ثالث قرار می‌گیرند. این بیمه هزینه‌های مربوط به درمان، فوت و خسارات به اموال را جبران می‌کند. در این‌گونه اتفاقات، راننده مقصر هم می‌تواند از مزایای بیمه حوادث راننده که شاخه‌ای جدید از بیمه شخص ثالث به شمار می‌آید، استفاده کند. باید توجه داشت که بیمه حوادث راننده، فقط زیان‌های جانی را به عهده میگیرد و در مقابل زیان‌های مالی هیچ گونه مسئولیتی ندارد.
پوششهای بیمه شخص ثالث
بیمه ثالث دو نوع خسارت جانی و مالی را تحت پوشش قرار می‌دهد. در خسارات جانی، سقف تعهدات را با توجه به ظرفیت خودروی بیمه‌گزار مشخص می‌کنند. اما در حوادثی که منجر به خسارات مالی می‌شوند، خسارت به میزانی پرداخت می‌شود که هنگام تهیه بیمه‌نامه تعیین شده است.
به طور کلی در پاسخ به این سوال که بیمه شخص ثالث چه خساراتی را پرداخت می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جبران هزینه‌های مالی اشخاص ثالث در سوانح رانندگی
جبران هزینهها و خسارت‌های جانی وارد شده در تصادفات
اما در خسارات جانی، بیمه شخص ثالث به چه کسانی تعلق میگیرد؟ افرادی که تحت پوشش بیمه خسارات جانی بیمه ثالث هستند، شامل اشخاص ثالث خودروی زیان‌دیده، سرنشینان اتومبیل راننده مقصر، افراد خارج از اتومبیل او و حتی خود فرد راننده مقصر (بیمه حوادث سرنشین) می‌شود. این پوشش هزینه‌های مربوط به فوت، نقص عضو و خدمات بیمارستانی را جبران می‌کند. در خصوص اینکه آیا بیمه ثالث به جنین هم تعلق میگیرد یا خیر، باید گفت که بیمه ثالث خسارات جانی وارد شده به جنین را هم می‌پردازد.
بیمه مرکزی، اعلام کننده حق بیمه پایه
مبلغی که برای دیه کامل انسان در ماه حرام اعلام می‌شود، تعیین کننده حق بیمه در بیمه شخص ثالث و تعهدات این بیمه برای پوشش زیان‌های جانی و مالی است. هر سال قوه قضاییه، نرخ دیه را اعلام می‌کند. در سال ۱۴۰۳ دیه کامل انسان در ماه‌های حرام ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان و در ماه‌های غیر حرام ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعلام شد.
بر اساس تقویم قمری، ماه‌های حرام شامل ذی القعده، ذی الحجه، محرم و رجب است. یعنی اگر شخصی در هر کدام از این چهار ماه فوت کند، میزان دیه‌ای که به او تعلق میگیرد، ۴۰۰ میلیون تومان بیشتر از سایر ماه‌ها خواهد بود.
حداقل پوشش مالی در سال ۱۴۰۳ به میزان یک چهلم دیه کامل انسان در ماه‌های حرام یعنی ۴۰ میلیون تومان تعیین شده است. بیمه مرکزی با توجه به این مبلغ، حداقل و حداکثر حق بیمه پایه را محاسبه کرده و به شرکت‌های بیمه‌گر اعلام می‌کند. از آنجایی که این مبلغ حق پایه بیمه است، فاکتورهای مختلف دیگری وجود دارد که حق بیمه را می‌توانند افزایش و یا کاهش دهند که در ادامه با این عوامل بیشتر آشنا خواهیم شد. توجه کنید که حق بیمه پایه بر اساس تعداد سیلندر وسایل نقلیه اعلام می‌شود. هرچه تعداد سیلندر و قدرت خودرو بیشتر باشد، حق بیمه پایه نیز بیشتر خواهد بود.
نرخ بیمه شخص ثالث با توجه به نرخ دیه مشخص می‌شود.
تخفیف عدم خسارت بیمه شخص ثالث
تخفیف عدم خسارت با عنوان مخفف «ت ع خ» در بیمه نامه‌ها ذکر می‌شود، در واقع تخفیفی است که اشخاص بیمه‌گزار با استفاده نکردن از مزایای بیمه شخص ثالث در طول یک سال قرارداد بیمه، می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. هرچه تعداد سال‌هایی که از بیمه شخص ثالث استفاده نشده بالاتر باشد، بیمه‌گزار برای تمدید آن از تخفیف بیشتری برخوردار خواهد شد. برای مثال اگر بیمه‌گزار به مدت دو سال از بیمه شخص ثالث خود استفاده نکرده باشد، در زمان مقرر که برای تمدید بیمه‌نامه خود به دفتر بیمه مراجعه می‌کند، از ۵% تخفیف برای سال بعد بهره برده و هزینه کمتری پرداخت می‌کند. سقف این تخفیفات تا ۱۴ سال، یعنی ۷۰% تخفیف است.
تخفیف شرکت های بیمه
بیمه مرکزی، هر سال اعلام می‌کند که حداقل و حداکثر حق بیمه باید چه میزانی باشد. شرکت‌های بیمه با توجه به خدماتی که ارائه می‌دهند و سیاست‌های خاصی که در پی می‌گیرند، مبلغ حق بیمه را در همین بازه تعیین می‌کنند؛ علت تفاوت حق بیمه شرکت‌ها با یکدیگر در همین است. هر شرکت مبلغ مشخصی را به عنوان تخفیف مجاز در نظر میگیرد تا رضایت مشتریان را بیشتر جلب کنند. اما در نهایت با وجود تخفیف‌ها، حق بیمه نباید از میزان حداقلی که بیمه مرکزی اعلام کرده‌است، کمتر باشد.
بیمه شخص ثالث و جریمه دیرکرد
همان‌طور که می‌توانید برای عدم دریافت خسارت از مزایای تخفیف حق بیمه برخوردار شوید، در مقابل اگر به هر دلیلی برای تمدید بیمه شخص ثالث تأخیر یا وقفه‌ای داشته باشید، ملزم به پرداخت حق بیمه بیشتری هستید. این قانون به علت اجباری بودن بیمه شخص ثالث تصویب شده‌است. رقم جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث به صورت روزشمار محاسبه می‌شود و حداکثر برای ۳۶۵ روز در نظر گرفته می‌شود. به این معنا که دیرکرد یک سال با ده سال تفاوتی نخواهد داشت و همان یک سال به عنوان دیرکرد محاسبه می شود. میزان جریمه دیرکرد در سال ۱۴۰۳ برای هر روز ۱۱ هزار و ۳۱۲ تومان است.
عواقب دیر کرد بیمه شخص ثالث
علاوه بر جریمه دیرکرد که در نهایت متوجه دارندگان وسایل نقلیه می‌شود، طبق قوانین بیمه مرکزی تبعات متعدد دیگری هم وجود دارند که برای شخص مشکل ایجاد می‌کنند؛ این موارد به شرح زیر هستند:
متوقف شدن توسط پلیس راهنمایی و رانندگی: به محض اینکه پلیس راهنمایی و رانندگی خودرو شما را به عنوان وسیله نقلیه‌ای فاقد بیمه شخص ثالث شناسایی کند، ماشین شما متوقف و به پارکینگ منتقل می‌شود. در این حالت به سرعت باید بیمه‌نامه شخص ثالث تهیه کنید و علاوه بر جریمه دیرکرد، هزینه‌های پارکینگ هم بر عهده شما خواهد بود.
تصادفات و خسارت ها: یکی از شرایط استفاده از بیمه شخص ثالث، دارا بودن اعتبار زمانی است؛ در صورتی که بیمه شخص ثالث شما به پایان رسیده باشد، در سوانح رانندگی چه مقصر باشید و چه زیان دیده، مشکلات مختلفی را پیش رو خواهید داشت. اگر مقصر باشید، تمامی خسارات مالی و جانی بر عهده‌ی شما خواهد بود. در چنین وضعیتی اگر فردی فوت کند و یا دچار صدمات جدی جانی شود، در موقعیت سخت و جبران ناپذیری قرار می‌گیرید. حتی در صورتی که زیان دیده باشید، باز هم امکان دارد شرکت بیمه مقصر حادثه، در پرداخت خسارت‌ها به افراد متضرر فاقد اعتبار بیمه شخص ثالث، مشکلاتی به وجود آورد.
خرید و فروش خودرویی که فاقد بیمه شخص ثالث است: امکان خرید و فروش خودرویی که فاقد بیمه شخص ثالث است وجود ندارد. مالک باید برای خودرو بیمه شخص ثالث تهیه کند.
افزایش حق بیمه: همان‌طور که قبلا ذکر کردیم، جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث به هیچ عنوان قابل بخشش و یا تخفیف نیست؛ در برخی موارد این مبلغ به یک میلیون تومان هم می‌رسد. البته هر سال سازمان بیمه مرکزی، به افرادی که جریمه دیرکرد دارند این شانس را می‌دهد تا بدون پرداخت جریمه دیرکرد بیمه ثالث خود را تمدید کنند.
تمدید بیمه شخص ثالث
اعتبار بیمه‌نامه از راس ۱۲ بامداد فردای خرید بیمه‌نامه شروع می‌شود و در بامداد روز سررسید (که در بیمه‌نامه ذکر شده‌است) به پایان می‌رسد. برای مثال در صورتی که سررسید بیمه‌نامه شما روز چهارشنبه باشد و شما در هر ساعتی از همان روز بیمه‌نامه خود را تمدید کنید، اعتبار بیمه‌نامه جدید شما از ۱۲ بامداد پنجشنبه شروع می‌شود و در این فاصله تحت پوشش بیمه شخص ثالث به شمار نمی‌آید. در صورت بروز حادثه در این بازه زمانی، باید تمامی هزینهها را شخصاً پرداخت کنید.
بهترین زمانی که برای تمدید بیمه‌نامه می‌توانیم به شما پیشنهاد بدهیم، یک هفته قبل از پایان اعتبار است. تمدید بیمه‌نامه زودتر از یک هفته، از نظر کارشناسی، مقرون به صرفه نیست و به نحوی هدر رفت پول و زمان است. در مدت زمانی که بیمه‌نامه قبلی و بیمه‌نامه جدید، هم پوشانی دارند و تاریخ آن بین هردو بیمه‌نامه مشترک است، هنگام بروز خسارت از بیمه‌نامه اول استفاده شده و آن را ملاک قرار می‌دهند.
اگر ۴ سال تخفیف عدم خسارت داشته باشید، این رقم در بیمه‌نامه جدید شما نیز درج می‌شود. در صورتی که در مدت هم پوشانی دو بیمه‌نامه دچار سانحه شوید و شرایط به نحوی باشد که از بیمه شخص ثالث خود استفاده کنید، با توجه به قوانین بیمه شخص ثالث خودرو درصد خاصی از ۴ سال تخفیف شما کسر می‌شود که باید در بیمه‌نامه جدید اعمال شود. در این حالت باید مبلغ کسر شده از حق بیمه اصلی به عنوان تخفیف عدم خسارت را پرداخت کرده و برای تعیین میزان سال‌های عدم خسارت؛ الحاقیه بیمه خودرو دریافت کنید.
